Δημοσίευμα

«Πώς η λογοτεχνία σού αλλάζει τη ζωή». Στο ερώτημα αυτό καλείται να απαντήσει ο συγγραφέας Δημήτρης Στεφανάκης με το καινούριο του βιβλίο.

Ένα βιβλίο που αναφέρεται στη βιωματική σχέση του συγγραφέα με τη λογοτεχνία καθώς και σε ζητήματα που αφορούν τη δημιουργία ενός λογοτεχνικού έργου ειδωμένα είτε από την πλευρά του συγγραφέα είτε από την πλευρά του αναγνώστη. Στις σελίδες του αποτυπώνονται θέματα που απασχολούν διαχρονικά την ανθρωπότητα όπως η ύπαρξη του Θεού, ο έρωτας, ο θάνατος η συμπόρευση του καλού με το κακό, οι σχέσεις της λογοτεχνίας με τη φιλοσοφία και την πολιτική, καθώς και οι προσπάθειες μεγάλων δημιουργών να τα προσεγγίσουν. Ονόματα κλασικών ποιητών και συγγραφέων όπως ο Όμηρος, ο Σοφοκλής, ο Πλάτωνας, ο Καβάφης, ο Μπαλζάκ, ο Καμύ, ο Όργουελ και ο Κάφκα αποτελούν το απάνθισμα της λογοτεχνικής δημιουργίας κατά τον Στεφανάκη.

Επιπλέον, καταγράφονται οι προθέσεις, οι προσδοκίες αλλά και τα σφάλματα τόσο των δημιουργών όσο και των αναγνωστών ενός λογοτεχνικού έργου.

Το βασικό ερώτημα όμως που ανακύπτει διαβάζοντας το βιβλίο είναι «Πώς η λογοτεχνία μπορεί να μας αλλάξει τη ζωή;»

Σε μια εποχή που κυριαρχούν η θεοποίηση του χρήματος, ο άκρατος υλισμός, o ανταγωνισμός μεταξύ των ανθρώπων, οι επιφανειακές και απογυμνωμένες από κάθε συναίσθημα σχέσεις, η αβεβαιότητα και το άγχος, η συμβολή της λογοτεχνίας θεωρείται λυτρωτική. «Δε θα καταφέρουμε ποτέ να αλλάξουμε τον κόσμο με την ποίηση και τα μυθιστορήματα, αξίζει όμως τον κόπο να δοκιμάσουμε την ευεργετική επίδραση τους στη ζωή και στο χαρακτήρα μας».

Σύμφωνα με τον συγγραφέα η αφήγηση είναι παρηγοριά και φυσική ανάγκη. Έχουμε ανάγκη να αφηγούμαστε ιστορίες όπως έχουμε ανάγκη να ακούμε ή να διαβάζουμε ιστορίες, τις ιστορίες των άλλων. Οι αφηγήσεις, πραγματικές ή επινοημένες ιστορίες, προσφέρουν στον κάθε ένα από εμάς τη δυνατότητα να αποδράσει έστω και στιγμιαία από τα στενά όρια της ζωής του, να ζήσει την εμπειρία του να είναι κάποιος άλλος με άλλη ζωή, με άλλη ιδιότητα, με διαφορετικά πάθη και έρωτες, με ξένη μοίρα.

Ο δημιουργός των ιστοριών φρόντισε να συμπεριλάβει σ’αυτές ό,τι μας πονά, μας προβληματίζει, μας φοβίζει, μας χαροποιεί ή μας εμπνέει – κάθε γνώση μικρή ή μεγάλη του κόσμου που μας περιβάλλει.

Κατά τον Στεφανάκη ο μυθιστορηματικός προβολέας δεν αφήνει καμία πτυχή της ανθρώπινης ψυχής που να μην τη φωτίσει διαρκώς. Η μυθοπλασία γίνεται ένας μεγάλος καθρέφτης για να βλέπουμε τον εαυτό μας όπως είναι. Συμπάσχουμε και ταυτιζόμαστε με τις αδυναμίες και τα πάθη των ηρώων. Ήρωες όπως ο Οδυσσέας, η Αντιγόνη, ο βασιλιάς Ληρ, η Άννα Καρένινα αποτελούν τους συνοδοιπόρους μας στον αδιάκοπο αγώνα της ζωής.

Όσον αφορά τη χρηστική αξία της λογοτεχνίας, αυτή έγκειται στη γλώσσα . Η γλώσσα αποτελεί το μέσο επικοινωνίας και έκφρασης των ανθρωπίνων σκέψεων, των προβληματισμών και των επιθυμιών του ανθρώπου αλλά και το μέσο με το οποίο επιλύονται προβλήματα και εξομαλύνονται οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων. Επιπλέον, η γλώσσα είναι άρρηκτα δεμένη με την ανθρώπινη σκέψη. Το επίπεδο της γλωσσικής μας καλλιέργειας δηλώνει αντίστοιχα και την καλλιέργεια της σκέψης μας. Κατά τον συγγραφέα η γλώσσα είναι το ρούχο που φοράμε. Και όπως συμβαίνει με την ένδυση, το γούστο παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή του ανθρώπου.

Με τη λογοτεχνία ο άνθρωπος αποκτά μια διαφορετική οπτική της ζωής και του κόσμου. Διευρύνεται ο ορίζοντας της σκέψης και της δράσης του. Αξίες, πεποιθήσεις, αντιλήψεις, στερεότυπα υποβάλλονται σε έλεγχο και επανιεραρχούνται. Αυτό συμβαίνει διότι στη ζωή τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται και η λογοτεχνία θα βρίσκεται πάντα εδώ να μας το θυμίζει.
Εύη Πανοπούλου